Als lector onderwijskundig leiderschap aan de Saxion Hogeschool houdt Jeroen Imants zich bezig met de vraag hoe onderwijskundig leiderschap invloed kan hebben op het leren van de leerlingen. Als universitair hoofddocent van de Radboud Docenten Academie richt hij zich op het functioneren van docenten op schoolniveau. Dat praktijkonderzoek daar in zijn beeld deel van uitmaakt, is helder. Vanaf het allereerste begin is hij betrokken geweest bij de onderzoekscomponent van de AOS’en binnen Ons Middelbaar Onderwijs.
Kritiek is eigen aan onderzoek. Kritiek is een lastig punt in het onderwijs. Kritiek doet in het onderwijs de emoties hoog oplaaien. Wat zijn kansen voor onderzoekmatige, constructieve kritiek in het onderwijs?
Twee prangende vragen in de Academische Opleidingsscholen betreffen breed gebruik binnen de school van concrete resultaten van het praktijkonderzoek, en versterken van een onderzoekende houding in de school. Deze twee prangende vragen en het omgaan met kritiek in het onderwijs hebben veel met elkaar te maken.
Onderzoek en kritiek zijn twee zijden van dezelfde medaille. In het onderwijs is het woord kritiek een beladen woord. Je moet niet over kritiek praten, maar over feedback. Onderwijs en onderzoek kennen een gespannen verhouding, mede omdat kritiek vreemd is aan onderwijs en eigen aan onderzoek.
Praktische werkwijzen voor onderzoek en kritiek in scholen zijn:
- Wederzijds lesbezoek door leraren
- In duo’s functioneren als elkaars kritische vrienden
- Op de juiste momenten wederzijds praktische hulp vragen en praktische hulp bieden
- Het wederzijds bediscussiëren en verbeteren van elkaars onderzoeksplannen en onderzoeksverslagen
- Onderzoeksruimte waarin structureel tijd is gemaakt en rust gerealiseerd om in gezamenlijkheid aan eigen onderzoeken te werken.
Verspreiding van resultaten van praktijkonderzoek en versterking van onderzoekende houding zijn gebaat bij brede toepassing van deze werkwijzen in de school. Ook de leraren die niet zelf onderzoek doen moeten de kans krijgen om binnen voor hen relevante praktijken aan deze werkwijzen deel te nemen. Dan zullen verspreiding van resultaten van onderzoek en een onderzoekende cultuur in de school worden gestimuleerd.